ԱՄՆ-ի նախագահ Ջո Բայդենը հայտարարել է, որ դուրս կգա նախագահական ընտրապայքարից, եթե բժիշկները պարզեն, որ ինքն առողջական խնդիրներ ունի։ «Անկեղծ ասած, ես կարծում եմ, որ միակ բանը, որ տարիքը բերում է, իմաստությունն է»,- հավելել է Բայդենը։ Ավելի վաղ նա ասել էր, որ կհրաժարվի նախընտրական մրցապայքարից միայն այն դեպքում, եթե Աստված իրեն ասի դա անել։               
 

Բնամ­թեր­քի փո­խա­րի­նի­չը` բա­ռամ­թերք

Բնամ­թեր­քի փո­խա­րի­նի­չը` բա­ռամ­թերք
28.04.2020 | 00:23
ՀԱ­ՑԻ ԽՆ­ԴԻՐ
...Մի՛ շտա­պեք կար­ծիք կազ­մել, թե են­թա­վեր­նագ­րի հար­ցում շտա­պո­ղա­կա­նու­թյուն է ցու­ցա­բեր­վել, հետն էլ` վրի­պում։ Մինչ­դեռ խոս­քը Պերճ Պռո­շյա­նի հա­մա­նուն ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյան մա­սին չէ, այլ Վա­նա­ձո­րում տի­րող ի­րա­վի­ճա­կի, որ­տեղ ոչ թե հա­ցի սով է սկս­վել, այլ թան­կաց­ման։ Եվ դա ե­րեկ չի ար­ձա­նագր­վել, ոչ էլ պայ­մա­նա­վոր­ված է կո­րո­նա­վի­րու­սով, իսկ ո­մանց ա­սե­լով` բիզ­նես շա­հով։ Այ, հենց այս­տեղ էլ դնենք հար­ցա­կան­ներ ու ման­րա­մաս­նենք հա­ցի խն­դի­րը. որ­քա՞ն է այն «ջուր քա­շել»։
Ա­ռա­ջին թեթև «վի­րու­սը» 2,5 ա­միս ա­ռաջ էր, ու լո­ռե­ցին համ­բե­րա­տար գտն­վեց։ Մի­տինգ­ներ չա­րեց, փո­ղոց­ներ ու խա­նութ­ներ չփա­կեց, Լե­նի­նի դամ­բա­րա­նին նա­մակ­ներ չգ­րեց, ան­գամ հույս ու հա­վա­տի «նե­րար­կիչ» վար­չա­պե­տին չդի­մեց, ինքն իր յու­ղով տա­պակ­վեց։ Հաշ­վեց ա­լյու­րի, է­լեկտ­րաէ­ներ­գիա­յի, իր չար­չա­րան­քի գի­նը և վեր­հի­շեց հաց­թու­խի գոր­ծը։
Իմ զրու­ցա­կից­նե­րից մե­կը` նախ­կին հրու­շա­կա­գործ Ա­նա­հիտ Հա­րու­թյու­նյա­նը, չդժ­գո­հեց, կեսկա­տակ, կեսլուրջ խոս­տո­վա­նեց, որ ե­թե հա­ցի գնի բարձ­րա­ցու­մը շա­րու­նակ­վեց, տնա­յին պայ­ման­նե­րում իր թխած հա­ցը կվա­ճա­ռեր մտե­րիմ­նե­րին, հարևան­նե­րին, ու դեռ մի բան էլ օ­գուտ կքա­ղեր` բազ­ման­դամ ըն­տա­նի­քի օր­վա հա­ցի ծախ­սը զրո­յաց­նե­լով։ Գու­ցե։
Տիկ­նոջ ու նրա նման­նե­րի «փայ­փա­յած» ե­րա­զան­քը երբ օ­րեր անց փո­խա­կերպ­վեց դժ­գո­հու­թյան ա­լի­քի, տե­ղի ինք­նա­կա­ռա­վար­ման մար­մին­նե­րը հա­րե­հաս գտն­վե­ցին. կլոր սե­ղա­նի շուրջ հա­վաք­ված­ներն ու հաց ար­տադ­րող­նե­րից մի քա­նի­սը չկի­սե­ցին մյուս­նե­րի կար­ծի­քը։ «Ա­լյու­րը թանկ ներ­կր­վե­լու դեպ­քում մենք ինչ­քա՞ն վնա­սով աշ­խա­տենք։ Ե­թե հա­ցը է­ժա­նաց­նենք, տակ ենք տա­լու. նշա­նա­կում է փակ­վենք, գնա՛նք։ Հնա­րա­վոր չէ նման պայ­ման­նե­րում դի­մա­նալ մր­ցակ­ցու­թյա­նը։ Մեր ար­տադ­րա­կան ծա­վալ­նե­րը մեծ չեն, հա­զիվ օր­վա հար­ցերն ենք լու­ծում։ Շու­կա­յում մի ոտ­նա­չափ տեղ ենք գտել, մնում է դա էլ կորց­նենք...»,- գրե­թե այս­պես ար­տա­հայտ­ված միա­միտ հա­ցա­գործ­նե­րը, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, լո­ռե­ցիա­վա­րի ա­սած, խալ­խի գլու­խը մի բան գցե­ցին։ Դժ­գո­հու­թյու­նը մա­րեց։ Ժա­մա­նա­կա­վոր։ Եվ շատ կարճ։
ԽՈՍ­ՏՈՒՄ­ՆԱ­ԽԱ­ՌԸ ԹԹԽ­ՄՈՐ
Վերևնե­րում թե ով­քեր և որ­քա­նով ի­մա­ցան, գոր­ծուն ինչ ա­ջակ­ցու­թյուն ե­ղավ. դժ­վար է հա­վա­տալ, այ­լա­պես հա­ցի խն­դի­րը դար­ձյալ օ­րախն­դիր չէր դառ­նա։ Իսկ դրա լու­ծու­մը, ան­շուշտ, ինք­նա­կա­ռա­վար­ման մար­մին­նե­րի հետ կապ չու­նի. ոչ նրանց «հա­գով» է, ոչ էլ գոր­ծա­ռույթ­նե­րում տե­ղա­վոր­վող։ Ռազ­մա­վա­րա­կան նշա­նա­կու­թյուն ու­նե­ցող պա­րե­նամ­թեր­քի հար­ցը պե­տու­թյան հո­գա­ծու­թյան թիվ 1 խն­դիրն է ու դրա հա­մար կան հա­մա­պա­տաս­խան կա­ռույց­ներ, ո­րոնք շու­կա­յում ոչ թե ան­խոս դի­տորդ­ներ են` տես­նող ու նկա­տող, փաս­տե­րը հա­մադ­րող ու եզ­րա­կա­ցու­թյուն­ներ ա­նող... Իսկ ար­տա­կարգ դրու­թյան պայ­ման­նե­րում խա­ղի կա­նոն­նե­րը խախ­տող տն­տե­սա­վա­րող­նե­րի վրա մատ թափ տա­լուց կամ վա­րույթ­ներ հա­րու­ցե­լուց զատ, կոչ­ված են վի­րա­հա­տա­կան մի­ջամ­տու­թյուն­ներ կա­տա­րե­լու։
Շատ թե քիչ նոր­մալ եր­կր­նե­րում այս հար­ցը դր­ված է ի սկզ­բա­նե և լուծ­ված մե­կընդ­միշտ. հաշ­վարկ­ված է յու­րա­քան­չյուր բնակ­չին հաս­նող պա­րե­նամ­թեր­քի օր­վա չա­փա­բա­ժի­նը, վա­ճա­ռա­կե­տե­րի դիս­լո­կա­ցիան, հե­ռա­վո­րու­թյու­նը սպա­սար­կո­ղի և սպա­սարկ­վո­ղի միջև ան­գամ տևո­ղու­թյու­նը, նկա­տի են առն­ված պե­տու­թյուն-մաս­նա­վոր հատ­վա­ծի հա­րա­բե­րու­թյու­նը, փո­խա­դարձ վս­տա­հու­թյունն ու ա­ջակ­ցու­թյու­նը... և գծագր­ված` ռիս­կայ­նու­թյու­նը, ո­րի բա­ցա­սա­կան ազ­դե­ցու­թյան դեպ­քում տերն ու կրո­ղը պե­տու­թյունն է, ոչ թե ան­հա­տը կամ ի­րա­վա­բա­նա­կան ան­ձը։ Ե­թե չկա այս ա­մե­նը, մնա­ցա­ծը` ինչ որ կա, ո­չինչ է, լա­վա­գույն դեպ­քում` ա­ծանց­ված։
Փա­շի­նյա­նի կա­ռա­վա­րու­թյան ա­մեն մի ան­դամ, կար­ծում եմ, ոչ պա­կաս գի­տի (ի­հար­կե` տե­սա­կա­նո­րեն, իսկ պրակ­տի­կա­յում... «եփ­վե­լու» ի­մու­նի­տե­տը` զրո), թե ինչ է նշա­նա­կում ար­տա­կարգ դրու­թյու­նում չգոր­ծել ի­րա­վի­ճա­կին հա­մար­ժեք, բայց, չգի­տես ին­չու (շա­տե­րիս հա­մար) գնում են երևույթ­նե­րի հետևից, հա­ճախ` ու­շա­ցու­մով և միայն հե­տո փոր­ձում խն­դի­րը լու­ծել տե­ղում։
Այս իշ­խա­նու­թյու­նը ու­նա՞կ է քթից ա­ռաջ տես­նե­լու, ինչ­պե՞ս է պատ­կե­րաց­նում COVID-19-ի տևա­կա­նու­թյու­նը։ Վար­չա­պե­տի նմա՞ն. «Մեր պի­կը, կար­ծում եմ, մար­տի 30-ին էր. և մենք պետք է ստեղծ­ված նոր ի­րա­վի­ճա­կից հաղ­թա­նա­կած դուրս գանք»։ Ծեծ­ված միտ­քը 2008 թ. լսել ենք Տիգ­րան Սարգ­սյա­նից։ Եվ ի՞նչ։ Դուրս ե­կանք ճգ­նա­ժա­մի տա­կի՞ց, թե՞ հպար­տո­րեն տա­կին մնա­ցինք։ Այ­սօր աշ­խար­հը ուս ու­սի տված նա­խա­պատ­րաստ­վում է սպաս­վե­լիք մե­ծա­ծա­վալ ար­հա­վիրք­նե­րի, տա­րա­տե­սակ ճգ­նա­ժա­մե­րի, իսկ մենք... Հե­ռու չգ­նանք։ Մեր տե­սա­ծից հարց­նենք։
Ի՞նչ կա­րող է տե­ղի ու­նե­նալ վա­ղը, ե­թե վա­նա­ձո­րյան հա­ցի խն­դի­րը տա­րա­ծում ու­նե­նա և, ընդ­հան­րա­պես, ա­ռա­ջին անհ­րա­ժեշ­տու­թյան ապ­րանք­նե­րի ու սնն­դամ­թեր­քի գնա­ճը գլուխ բարձ­րաց­նի։ Գնա­լու են քա­ջա­ծա­նոթ բա­ցատ­րու­թյան-պատ­ճա­ռա­բա­նու­թյան ճա­նա­պար­հո՞վ, թե՞ կի­րա­ռե­լու են «թաքն­ված» գոր­ծի­քա­կազ­մով զս­պա­շա­պիկ հագց­նե­լու տար­բե­րա­կը։
Հե­ղա­փո­խա­կան քայ­լա­կան­նե­րին, որ մինչև հի­մա հա­ջող­վել է, ա­նուղ­ղե­լի լա­վա­տե­սու­թյան քա­րո­զար­շավն է։ Երկ­րոր­դը, որ նույն­պես հրա­շա­լի է ստաց­վում, ա­մեն ին­չում նախ­կին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին ա­նար­գան­քի սյու­նին գա­մելն է, «տրյուկ», ո­րով թեթևաց­նում են ի­րենց պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան բե­ռը։ Բայց ոչ միշտ։ Որ­պես բա­ցա­ռու­թյուն, վա­նա­ձո­րյան հա­ցի խնդ­րի շուրջ տն­տե­սա­կան մր­ցակ­ցու­թյան պաշտ­պա­նու­թյան պե­տա­կան հանձ­նա­ժո­ղո­վի օ­պե­րա­տիվ մո­տե­ցումն էր` տե­սավ, հաղ­թեց ու... գնաց։ Իսկ մեկ շա­բաթ անց, ՏՄՊՊՀ նա­խա­գահ Գե­ղամ Գևոր­գյա­նը, բո­լոր քայ­լա­կան­նե­րի նման, սե­փա­կա­նաշ­նոր­հե­լով Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի մտ­քի «մար­գա­րիտ­նե­րը», «փի­լի­սո­փա­յեց»` ա­ռանց հան­րա­պե­տա­կան­նե­րին դա­տա­փե­տե­լու. «Հա­յաս­տա­նի ամ­բողջ շու­կան վե­րահ­սկ­վում է։ Ա­ռան­ձին սնն­դամ­թերք­նե­րի չն­չին տե­ղա­շար­ժե­րը ազ­դե­ցիկ չեն և կապ­ված են բեռ­նա­փո­խադ­րում­նե­րի և ա­ռա­ջին հեր­թին ար­տար­ժույ­թի փո­փո­խու­թյան հետ։ Վա­նա­ձո­րում վա­ճառ­վող հա­ցը հան­րա­պե­տու­թյու­նում ա­մե­նաէ­ժանն է (իսկ դուք քա­շը հաշ­վի ա­ռե՞լ եք- Վ. Մ.)։ Մի քա­նի տն­տե­սա­վա­րող­նե­րի կող­մից եր­կու հա­ցա­տե­սա­կի գնի բարձ­րա­ցու­մը կապ ու­նի մի քիչ ա­լյու­րի բարձ­րաց­ման, փա­թե­թա­վոր­ման, ծա­վալ­նե­րի կր­ճատ­ման հետ. չեն գոր­ծում դպ­րոց­ներ, ման­կա­պար­տեզ­ներ... Բայց վերջ­նա­կան վեր­լու­ծու­թյու­նը կներ­կա­յաց­նենք ա­ռա­ջի­կա­յում, ու­սում­նա­սի­րու­թյու­նը դեռ ըն­թաց­քում է։ Ե­թե շա­բաթ­ներ ա­ռաջ ձուն 20-25 դրամ էր, իսկ այ­սօր` 40-50, դա դեռևս չի նշա­նա­կում թան­կա­ցում։ Գին ո­րո­շո­ղը շու­կան է, և ներ­կա­յիս գի­նը ճիշտ ինք­նար­ժեքն է»։
Անդ­րա­դառ­նա­լով հնդ­կա­ձա­վա­րի, ոս­պի, շա­քա­րի, ձե­թի, նարն­ջի... և ա­ռան­ձին մսամ­թերք­նե­րի գնի փո­փո­խու­թյա­նը, պաշ­տո­նյան ոչ միայն մտա­հո­գիչ չհա­մա­րեց, այլև վս­տա­հեց­րեց. «Մենք ա­մեն ինչ վե­րահս­կում ենք, շու­կա­յում խախ­տում­ներ ա­նող­նե­րը զգու­շաց­վում-պատժ­վում են, վա­րույթ­ներ ենք հա­րու­ցել», իսկ վա­նա­ձո­րյան հա­ցի առն­չու­թյամբ տղա­մար­դա­վա­րի ան­կեղ­ծա­ցավ. «Դեռ հաս­կա­նա­լու խն­դիր կա»։
Չենք կաս­կա­ծում։ Հաս­կա­նա­լու խն­դիր նաև հան­րու­թյունն ու­նի, ազ­գո­վի։ ՈՒ ո՞նց հաս­կա­նանք վար­չա­պե­տի մեկ­նա­բա­նու­թյունն այն մա­սին, որ շու­կան չպետք է դի­տար­կել միա­կող­մա­նի։ Ե­թե թան­կա­ցել է ա­սենք վա­րուն­գը կամ հնդ­կա­ձա­վա­րը, «բա ին­չու՞ չեք ա­սում, որ բեն­զինն էլ է­ժա­նա­ցել է»։ Նույն տրա­մա­բա­նու­թյամբ ա­ռաջ­նորդ­վե­լու դեպ­քում, կար­ծում եմ, հան­ցա­գոր­ծու­թյուն ա­րած չենք լի­նի, ե­թե հոր­դո­րենք` «ժո­ղո­վուրդ ջան, գա­րեջ­րի փո­խա­րեն հան­գիստ խղ­ճով բեն­զին կամ դիզ­վա­ռե­լիք խմեք»։ Կամ նա­խա­րար Տիգ­րան Խա­չատ­րյա­նի ուղ­ղոր­դու­մը. «Ե­թե հնդ­կա­ձա­վա­րը թան­կա­ցել է ու չեք կա­րո­ղա­նում գնել, փո­խա­րի­նիչ գտեք»։
...ՈՒ­ռաա՜, բո­լո­րիդ խե­լա­միտ խոր­հուրդ­ներն ըն­դուն­ված են, պատ­ճա­ռա­բա­նու­թյուն­նե­րը` հարգ­ված, ու մի հա­ցի փո­խա­րեն վաղ­վա­նից, ա­մեն քայ­լա­փո­խի տես­նե­լով ձեռք ենք գցե­լու եր­կու ձու։ Ի՞նչ ա­նենք թե «բա­լը» թանկ է։ Մի՛ ձգ­վիր այն­տեղ, որ­տեղ չես հաս­նի։ Մեկ կգ իմ­բի­րի (կո­ճապղ­պե­ղի) տաս­նա­պա­տիկ կամ քա­ռա­պա­տիկ ա­ճը աշ­խար­հով է։
Ի՞նչ ա­նի իմ­քայ­լա­կան հայ պաշ­տո­նյան։ Նա հո չի՞ կա­րող մտա­ծել հարևան երկ­րի «ոչ հպարտ ու ա­զատ» քա­ղա­քա­ցու պես։ Դրա ա­պա­ցույ­ցը մա­տու­ցեց նաև պե­տա­կան այր Գե­ղամ Գրի­գո­րյա­նը, պա­տաս­խա­նե­լով. «Վրաս­տա­նը ինչ­պե՞ս է կա­րո­ղա­նում կար­գա­վո­րել գնա­ճը` հօ­գուտ ժո­ղովր­դի» հար­ցին.
-Գի­նը շու­կան է ո­րո­շում, պե­տու­թյու­նը չի կա­րող և ի­րա­վունք չու­նի խառն­վե­լու գնի կա­յու­նաց­մա­նը։
Ա­վե­լին, ՏՄՊՊ նա­խա­գա­հի «դա­սա­խո­սու­թյու­նից» դժ­վար չէր կռա­հել, որ հարևա­նի «բախ­չեն» ան­հար­կի քար գցե­լուց բա­ցի մի տե­սակ ա­նի­մաստ է «քի­թը խո­թել» ու­րիշ տեղ, այս դեպ­քում` շու­կա, որ­տեղ գոր­ծում են խա­ղի հս­տակ և ինք­նա­կար­գա­վոր­վող կա­նոն­ներ։ Չվի­ճենք։ Բայց սա հենց այն է, որ կոչ­վում է գրոս­մայս­տե­րա­կան փա­խուստ կամ պար­զա­պես, ան­ցավ գլու­խը ցա­վի տակ չդ­նել։ Դե, ի­հար­կե, մեր իշ­խա­նա­վոր­նե­րը գլուխ չդ­րե­ցին նաև հա­մա­ճա­րա­կի սկզբ­նա­կան շր­ջա­նում, և այ­սօր ու­նենք այն, ինչ առ­կա է։ «Սխա­լը սխա­լի» հետևից գնա­ցող Վրաս­տա­նում կո­րո­նա­վի­րու­սով վա­րակ­ված­նե­րի թի­վը մոտ 4 ան­գամ քիչ է մե­զա­նից, իսկ մա­հա­ցած­նե­րի­նը` 6 ան­գամ։
Եվ ու­րեմն` հե­ղա­փո­խա­կան իշ­խա­նու­թյուն, ի դեմս, օ­րի­նակ, 500 հա­զար դրամ աշ­խա­տա­վարձ և ան­նա­խա­դեպ հա­վե­լավ­ճար ստա­ցող ԱԺ փոխ­նա­խա­գահ Լե­նա Նա­զա­րյա­նի, ոչ թե տրտն­ջա­ցեք ձեզ բա­ժին հա­սած բախ­տից, վաս­տա­կած գու­մա­րի չա­փից, այլ քայլ ա­րեք, ու այ­սու­հետև վա­նա­ձոր­ցի­նե­րին և ընդ­հան­րա­պես հան­րու­թյա­նը հու­զող բնամ­թեր­քի խնդ­րին մի՛ «բրն­ձեք» բա­ռամ­թեր­քով։ Ժո­ղո­վուր­դը լա­լակ­ռինչ չէ, ըն­դա­մե­նը պա­հան­ջում է, որ ա­մեն պաշ­տո­նյա իր տե­ղում լի­նի, ա­ռանց սև ու սպի­տակ տա­րան­ջատ­ման, և մի քիչ էլ` ա­մո­քող։
Վա­հե ՄԵ­ԼԻ­ՔՅԱՆ
Դիտվել է՝ 24043

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ